Trong xã hội hiện đại, người tiêu dùng không chỉ là “người mua” mà còn là lực lượng quan trọng tham gia kiểm soát thị trường, góp phần định hướng sản xuất, kinh doanh, và tạo ra áp lực buộc nhà cung cấp phải tuân thủ quy định về an toàn thực phẩm. Trong Tháng hành động vì An toàn thực phẩm năm 2025, việc đề cao vai trò của người tiêu dùng chính là một bước đi đúng đắn và cần thiết.
Ngày nay, thực phẩm có mặt ở khắp nơi – từ những chợ nhỏ, cửa hàng tạp hóa đến các siêu thị lớn, nhà hàng sang trọng. Nhưng không phải ở đâu người tiêu dùng cũng được cung cấp thực phẩm an toàn. Đã có không ít trường hợp người dân mua phải thực phẩm nhiễm khuẩn, chứa hóa chất cấm hoặc hết hạn sử dụng được tráo đổi bao bì. Chính vì vậy, người tiêu dùng cần trang bị kiến thức và kỹ năng để bảo vệ chính mình.
Trước hết, hãy tập thói quen kiểm tra nhãn mác, hạn sử dụng, và nơi sản xuất trước khi mua. Những thực phẩm không có tem truy xuất nguồn gốc hoặc bao bì nhòe nhoẹt, sai chính tả thường là dấu hiệu của hàng giả, hàng nhái, kém chất lượng. Với thực phẩm tươi sống, cần quan sát màu sắc, mùi vị, không nên chọn những sản phẩm có biểu hiện bất thường như màu quá đậm, mùi lạ, hoặc có dấu hiệu dập nát.
Thứ hai, người tiêu dùng có quyền từ chối mua hàng không an toàn và phản ánh các hành vi vi phạm đến cơ quan chức năng. Mỗi khi thấy quán ăn mất vệ sinh, thực phẩm nghi ngờ chứa chất độc hại, chúng ta có thể liên hệ với chính quyền địa phương, đội quản lý thị trường, hoặc sử dụng các ứng dụng phản ánh hiện đại như Zalo, cổng dịch vụ công.
Thứ ba, người tiêu dùng còn có vai trò tạo ra sức ép tích cực cho nhà sản xuất. Khi người tiêu dùng đồng loạt quay lưng với sản phẩm kém chất lượng, nhà sản xuất sẽ buộc phải cải tiến để tồn tại. Ngược lại, việc ủng hộ thực phẩm sạch, hữu cơ, hay các sản phẩm địa phương an toàn sẽ giúp lan tỏa mô hình sản xuất tích cực.
Giáo dục cộng đồng, đặc biệt là học sinh, sinh viên, công nhân viên chức về an toàn thực phẩm cũng là trách nhiệm của người tiêu dùng thế hệ mới. Khi mỗi người đều có ý thức lựa chọn thực phẩm sạch, không tiếp tay cho thực phẩm bẩn, thị trường sẽ dần được thanh lọc, nâng cao chất lượng.
Người tiêu dùng không chỉ có quyền mà còn có sức mạnh. Hãy sử dụng sức mạnh ấy để bảo vệ sức khỏe của chính mình và cộng đồng.